De Kerk verder na Corona

In het boek 'Herkerken, de toekomst van geloofsgemeenschappen' focussen Remmelt Meijer en Peter Wierenga op de belangrijkste maatschappelijke ontwikkelingen waar kerken op kunnen inspelen, mits ze durven mee te bewegen.

Aan de hand van theologische doordenking, praktijkverhalen en -voorbeelden, trekken de auteurs lijnen vanuit de coronacrisis naar de toekomst. Dit doen zij op basis van trends die zich al een aantal jaren steeds duidelijker aftekenen.

Corona deelt drie klappen uit aan de kerken, denken Wierenga en Meijer. Losheid en individualisme worden versterkt. Juist door de focus op het streamen wordt duidelijk hoe centraal de kerkdienst nog steeds staat. En er lijkt weinig gevoel voor urgentie; met nieuwe apparatuur en steeds veranderende aanwezigheidscijfers wachten totdat het kerkelijk leven weer 'gewoon' verder kan gaan, is zelfbedrog. Het 'oude normaal' is geen optie meer.

Al geruime tijd vinden er maatschappelijke ontwikkelingen en kantelingen plaats die ook het kerkzijn beïnvloeden. De Coronacrisis heeft deze veranderingen extra zichtbaar gemaakt en uitvergroot. Maar voelen kerken zelf wel de urgentie? En is er bij kerken bereidheid tot aanpassen van hun koers? 'Herkerken' laat zien hoe een periode van crisis en verandering, die in eerste instantie een kerk(gemeenschap) op scherp zet, met het juiste meebewegen kansen biedt om goed in te spelen op de uitdagingen van vandaag.

Voor wie na wil denken over kerkzijn in de Corona tijd en erna!

Remmelt Meijer, 52, theoloog, predikant geweest in de gereformeerd vrijgemaakte kerk, gewerkt bij de Amsterdamse vernieuwingsplek Stroom en nu als zzp'er coach en begeleider van kerken.

Peter Wierenga is betrokken bij het missionaire werk van de NGK als consulent bij Missionair Steunpunt NGK. Hij is daarnaast zelfstandig kerkelijk werker en eigenaar van Bureau Kerkwerk. Al 25 jaar werkt hij in, met en voor kerken en mocht bij zo'n 120 kerken meewerken en in de keuken kijken. Hij is actief in gemeenteopbouw, visie en beleidsontwikkeling, pastoraat, missionair kerkzijn en kerkplanting.

Maak kennis met de Tweecomponentenkerk, een boek door Arjan Zantingh over gemeenteopbouw. Een kerk van én, én. Een kerk die vol is van waarheid én vol van genade. Die vol is van woord én vol van Geest. Die de blik naar binnen én naar buiten heeft. Die put uit de rijke traditie van alle generaties voor ons én tegelijkertijd openstaat voor vernieuwing. Die zich uitstrekt naar heelheid én gebrokenheid niet uit de weg gaat.

In de praktijk van kerk-zijn zien we echter vaak een nadruk op een van die componenten en elke eenzijdigheid heeft zijn prijs. Het boek is geboren uit de ervaringen die in de eigen gemeente zijn opgedaan. Steeds opnieuw blijkt dat de verrijking van datgene wat al sterk in een gemeente is met meer van de andere component leidt tot een krachtige, aantrekkelijke en vitale kerk.

In het boek "Kerk in tijden van Corona" komen kerkleiders, theologen en opinieleiders aan het woord over kansen, knelpunten en lessen midden in de maatschappelijke crisis die begin 2020 ontstond door de opkomst van het Covid 19 virus.

In dit boek over Kerk en Corona komen vragen ter sprake zoals:

* Welke lessen trekken christenen uit deze coronatijd?
* Waar liggen de knelpunten voor vieringen en hoe gaan kerken daar mee om in de naaste toekomst?
* Hoe bereiken we mensen die niet meer komen naar de zondagse vieringen?
* En wat leren kerken van de onlinevieringen in relatie tot de vieringen op anderhalve meter nu de crisis maar aan blijft houden?
* In hoeverre is de kleine huiskring een alternatief.
* Waar liggen kansen voor andersoortige vieringen in huiselijke kring nu nog steeds veel kerkgangers thuisblijven?
* Hebben kerken genoeg gedaan om de nood in de samenleving te lenigen? Liggen daar misschien wel de grootste kansen?

Allemaal vragen die een eerste antwoord krijgen in dit actuele boek met bijdragen van kerkleiders, theologen, opinieleiders en voortrekkers. Deze bundel verschijnt op een moment dat veel kerken beseffen dat de toekomst er echt anders uitziet: vieren met beperkingen, sacramenten voor velen op afstand, kerkgangers die thuisblijven, de gemeenschapszin wezenlijk aangetast, minder aandacht voor onlinevieringen nu de nieuwigheid eraf is en het wezenlijk gemis van het fysieke aspect van het geloof.

Veertien auteurs uit Nederland en Vlaanderen maken een tussenbalans op, met verrassende inzichten, inspirerende voorbeelden en kritische kanttekeningen. Ze maken duidelijk dat veel kerken nog zoekende zijn. Als het aan de auteurs ligt, zijn er wel degelijk kansen. Voor de sacramenten, voor de gemeenschapszin en zeker voor de diaconale presentie in de samenleving.

Dit boek verrast, stelt vragen, maar geeft ook antwoorden, vooral in het laatste deel waar theoloog Erik Borgman, het gezicht van Sant'Egidio in de Lage Landen Hilde Kieboom, de voormalige voorzitter van de Europese Raad Herman van Rompuy en de nieuwe bisschop van Gent Lode van Hecke een richting wijzen.

Het eerste exemplaar werd dinsdag 18 augustus aangeboden aan bisschop Gerard de Korte van Den Bosch en scriba René de Reuver van de Protestantse Kerk Nederland. De presentatie vond plaats in het gebouw van de Protestantse Kerk in Utrecht.

Tom Wright zoekt in het boek: God en de pandemie, naar een theologisch en bijbels perspectief op de corona- of covid19-crisis. Sommigen zien in het Coronavirus het bewijs dat we leven in de eindtijd. Anderen zien het virus als een manier van God om ons wakker te schudden. Weer anderen vinden dat het de schuld is van de Chinezen, de regering, de WHO of zien nog andere complotten. Tom Wright helpt ons met een groter verhaal om dit alles meer context te geven.

In God en de pandemie legt Tom Wright uit waarom heel veel reacties bij de Corona-crisis tekortschieten. Hij nodigt je uit om na te denken over een andere manier van kijken en reageren – een manier die put uit het onderwijs en de voorbeelden van de Schrift, en vooral over de manier van leven, denken en bidden die Jezus ons heeft geopenbaard.

Voor wie is het boek: God en de Pandemie van Tom Wright?

* Voor christenen die de Coronacrisis willen begrijpen en duiden;
* voor hen die een bijbels geluid willen geven, zonder alles te versimpelen;
* Tom Wright biedt de lezer een op de bijbel gebaseerde manier om op dit soort gebeurtenissen te reflecteren.

'Prachtig geschreven, volledig op de Bijbel gebaseerd. . . Aarzel niet! '
- Aartsbisschop Justin Welby

'God en de pandemie' staat vol pareltjes aan inzichten
- Sjoerd Mulder in Trouw

Ds. M. van Reenen bespreekt in het boek de Vijand rukt vast aan, de vragen rond de komst van de antichrist zoals onder andere het Bijbelboek Openbaring zegt.

Wat is er aan de hand met deze wereld? Klimaatverandering, digitalisering, epidemieën ... Komt het einde dichterbij? En wat hebben we dan te verwachten? Een van de dingen die in de Bijbel duidelijk wordt voorzegd, is de komst van de antichrist. Er is in het verleden veel over hem gezegd, sommigen wisten hem precies aan te wijzen.

Maar nu lijkt hij toch vooral een schimmige figuur. Wie is hij, waar zal hij zijn, wat zal hij doen, wanneer zal hij komen? De auteur gaat vanuit de Bijbel op deze vragen in. Niet om onze nieuwsgierigheid te bevredigen, maar opdat we voorbereid zijn voor tijden van verleiding en vervolging. En dat in de vertroostende wetenschap, dat ook deze duistere periode uit zal lopen op de heerlijkheid van Christus en Zijn Kerk

Reinier Sonneveld schreef het boek 'Waar is God in de crisis?' toen de lockdown vanwege corona enkele weken gaande was. Midden in alle actualiteit geeft hij door hoe gelovigen vroeger reageerden op de crisissen in hun leven.

“Pak een willekeurig zelfhulpboek en lees eruit voor aan Jezus aan het kruis. Of aan iemand op de ic met corona. Alle goedbedoelde adviezen zijn belachelijk geworden en aan de nodige revisie toe. Bij een echte crisis heb je niets aan 'positief denken' of een of ander tegeltjeswijsheid.”

De antwoorden die gelovigen toen vonden én wat ook gebeurd soms juist niet vonden. Dat doordenken doet hij naar aanleiding van de zeven kruiswoorden: de paar korte zinnen die Jezus sprak toen hij zelf op het dieptepunt van zijn leven was. Het resultaat van deze overwegingen is bemoedigend, verrassend en diepzinnig temidden van alle verwarring rond Corona.

Reinier Sonneveld publiceerde diverse boeken, waaronder 'De stilte van God' en 'Het vergeten evangelie'. Voor kinderen werkt hij aan de Liedjesbijbel. Als coach begeleidt hij professionals en leidinggevenden.

'Een geslaagde poging om vanuit de crisis iets over God te zeggen. Het verdient hoe dan ook lof dat een theoloog de moeite neemt en er ook nog in slaagt om vanuit het hart van een actuele crisis te schrijven over God. Sonneveld schrijft kraakhelder, populair zonder plat te worden en vaak met echt aardige oneliners',
- Trouw-recensent.

Door de complexiteit en de snelheid van onze samenleving hebben steeds meer mensen moeite overeind te blijven.

Dat maakt het pastoraat binnen de kerk tot een van de omvangrijkste werkterreinen waardoor voortdurend toerusting nodig is. Dit handboek pastoraat is een onmisbaar naslagwerk voor iedereen die werkzaam is in het pastoraat, vrijwillig en professioneel.

Naast een inleidend hoofdstuk waarin algemene vragen rond pastoraat aan de orde komen worden alle vormen van pastoraat in de kerkelijke gemeente beschreven. Dit gebeurt steeds praktisch en informatief, waardoor het boek een waardevol instrument is bij het toerusten van ambtsdragers en pastorale werkers.

Het boek sluit af met een bijdrage over ethiek in het pastoraat en het gebruik van de Bijbel in pastoraal werk.

* Klassieker in een nieuw omslag
* Nu aangevuld met hoofdstuk over contextueel pastoraat

H.C. van der Meulen is docent Praktische Theologie (pastoraat en homiletiek) aan de Protestantse Theologische Universiteit (vestiging Utrecht).

Met het boek 'Lente in de kerk' schrijft René van Loon een bemoedigend relaas over hoopgevende ontwikkelingen én nieuw elan in de kerk. We spreken over de kerk vaak met woorden als krimp, vergrijzing en kerksluiting. Dit boek laat zien dat er ook een andere kant is, waarin wel ruimte is voor groei, vernieuwing en relevantie.

Op tal van plekken groeit en bruist de kerk. René van Loon ging naar oude kerken die weer opbloeiden, nieuwe pioniersplekken en migrantenkerken, en vroeg naar het geheim van hun vitaliteit.

Daarnaast beschrijft hij buitenlandse kerkmodellen en experimenten zoals de visie van Tim Keller en de Fresh Expression of Church in Engeland. Daarmee is Lente in de Kerk vooral ook een inspirerend boek voor kerken en christenen om mee in beweging te komen. Een weg uit gelatenheid en passiviteit.

René van Loon (1966) is predikant binnen de Protestantse Kerk. Hij is sinds 2013 verbonden aan de Hervormde wijkgemeente De Samaritaan te Rotterdam-Centrum. Eerder was hij tien jaar als stafmedewerker verbonden aan de christelijke studentenbeweging IFES-Nederland.

Eerlijk is eerlijk, Van Loon vertelt de verhalen van een Nederlands christendom die niet zo op ons netvlies staan. De kille cijfers van kerkelijke statistieken laten immers alleen nog maar krimp zien. Bezoek een kerkelijke synode en je proeft de dood. Maar wie voorziet nu wat de miljoen (!) christelijke immigranten hier gaan betekenen? En wie had gedacht dat jonge mensen, lichtjaren verwijderd van geloofsfrustratie, het christendom weer als serieuze optie lijken te overwegen?
Recensie Trouw

Interview Janneke Koelewijn (NRC) met Rene van Loon over Lente in de Kerk in Corona-tijd

Nico Grijzenhout laat in zijn boek 'Vitale gemeenschappen' zien hoe je optimaal christen kunt zijn in deze tijd. Dat gaat het best als je je christen-zijn verbindt met het leven van alledag. De christelijke gemeente is steeds meer gaan lijken op een gewone organisatie, die op een zelfstandige manier wordt opgebouwd.

Het gemeenteleven en het dagelijkse leven van christenen lijken zo twee aparte domeinen geworden, waardoor de doorwerking van het Evangelie van Jezus wordt belemmerd. De eerste christenen lieten het gemeenteleven samenvloeien met het leven van elke dag.In dit boek worden dan ook lessen uit de praktijk van de nieuwtestamentische gemeenten getrokken.

Zo kon het evangelie vrijuit stromen om gevallen mensen te redden. De noodzaak van deze aanpak dringt zich op. Het roer moet om. Dit boek beschrijft wat daarvoor nodig is.

In het Handboek pastoraat bij psychische problemen, wat staat onder eindredactie van Hanneke Schaap-Jonker geven verschillende deskundigen informatie over de meest voorkomende psychische stoornissen waar we ook in de kerkelijke gemeenschap mee om moeten leren gaan binnen de pastorale praktijk en het gemeenteleven.

Het handboek bespreekt vragen zoals: Wat houdt de stoornis in, hoe hangt de stoornis samen met geloof en geloofsbeleving, hoe werkt de stoornis door in het pastorale contact en wat zijn de do's en don'ts voor de pastor? Een must-read voor iedereen die actief is in het pastoraat, maar ook waardevol voor anderen die in hun omgeving te maken hebben met psychische ziekte. Dit handboek biedt niet alleen predikanten, maar ook ouderlingen en geestelijk verzorgers veel achtergrond op een compacte manier, die bovendien vooral praktisch gericht is.

Aan dit boek werkten mee: Carla Aantjes, Femmeke van den Berg, Irene Blom, Dirk de Boer, Albert Bronkhorst, Sarina Brons-van der Wekken, Arjen Catsburg, Ewoud de Jong, Matthias Jongkind, Lineke Karel-Blaauw, Gerrit-Jan Kattenberg, Elice Keijzer, Ada Klijs-Waalewijn, Frans Koopmans, Arie Jan de Lely, Annalyne Oordt-Florentinus, Hanneke Schaap-Jonker, Martin Schaap, Esther van Schie, Wubbo Scholte, Tony Suurendonk en Douwe Visser.