De Kerk verder na Corona

In het boek 'Herkerken, de toekomst van geloofsgemeenschappen' focussen Remmelt Meijer en Peter Wierenga op de belangrijkste maatschappelijke ontwikkelingen waar kerken op kunnen inspelen, mits ze durven mee te bewegen.

Aan de hand van theologische doordenking, praktijkverhalen en -voorbeelden, trekken de auteurs lijnen vanuit de coronacrisis naar de toekomst. Dit doen zij op basis van trends die zich al een aantal jaren steeds duidelijker aftekenen.

Corona deelt drie klappen uit aan de kerken, denken Wierenga en Meijer. Losheid en individualisme worden versterkt. Juist door de focus op het streamen wordt duidelijk hoe centraal de kerkdienst nog steeds staat. En er lijkt weinig gevoel voor urgentie; met nieuwe apparatuur en steeds veranderende aanwezigheidscijfers wachten totdat het kerkelijk leven weer 'gewoon' verder kan gaan, is zelfbedrog. Het 'oude normaal' is geen optie meer.

Al geruime tijd vinden er maatschappelijke ontwikkelingen en kantelingen plaats die ook het kerkzijn beïnvloeden. De Coronacrisis heeft deze veranderingen extra zichtbaar gemaakt en uitvergroot. Maar voelen kerken zelf wel de urgentie? En is er bij kerken bereidheid tot aanpassen van hun koers? 'Herkerken' laat zien hoe een periode van crisis en verandering, die in eerste instantie een kerk(gemeenschap) op scherp zet, met het juiste meebewegen kansen biedt om goed in te spelen op de uitdagingen van vandaag.

Voor wie na wil denken over kerkzijn in de Corona tijd en erna!

Remmelt Meijer, 52, theoloog, predikant geweest in de gereformeerd vrijgemaakte kerk, gewerkt bij de Amsterdamse vernieuwingsplek Stroom en nu als zzp'er coach en begeleider van kerken.

Peter Wierenga is betrokken bij het missionaire werk van de NGK als consulent bij Missionair Steunpunt NGK. Hij is daarnaast zelfstandig kerkelijk werker en eigenaar van Bureau Kerkwerk. Al 25 jaar werkt hij in, met en voor kerken en mocht bij zo'n 120 kerken meewerken en in de keuken kijken. Hij is actief in gemeenteopbouw, visie en beleidsontwikkeling, pastoraat, missionair kerkzijn en kerkplanting.

De beschrijving van de kerk die Rik Torfs in het boek 'De kerk is fantastisch' geeft, is niet altijd fraai, of aantrekkelijk te noemen. Overigens vaak weer wel. Is de kerk een plaats van verrotting, een angstige hoedster van de absolute waarheid en een zedenmeesteres die het zelf met de moraal niet altijd even nauw neemt of zijn er ook kanten te noemen die wel aantrekkelijk en inspirerend zijn?

Dat negatieve beeld weerhoudt kerkjurist Rik Torfs er desondanks niet van om de kerk zeer te waarderen. Hij kiest acht invalshoeken om naar de kerk te kijken.

* De kerk als gebouw.
* Als pleisterplaats
* Als plek voor ongelovigen.
* Als oase.
* Als hospitaal.
* Als bron van humor.
* Als plek van schoonheid en
* als waakvlam voor de verrijzenis.

Acht perspectieven worden zo door Rik Torfs aangereikt die proberen iets van haar te tonen zonder haar helemaal te willen vatten. De kerk blijft ongrijpbaar. Niemand kent haar volledig, zelfs de paus niet.

Maak kennis met de Tweecomponentenkerk, een boek door Arjan Zantingh over gemeenteopbouw. Een kerk van én, én. Een kerk die vol is van waarheid én vol van genade. Die vol is van woord én vol van Geest. Die de blik naar binnen én naar buiten heeft. Die put uit de rijke traditie van alle generaties voor ons én tegelijkertijd openstaat voor vernieuwing. Die zich uitstrekt naar heelheid én gebrokenheid niet uit de weg gaat.

In de praktijk van kerk-zijn zien we echter vaak een nadruk op een van die componenten en elke eenzijdigheid heeft zijn prijs. Het boek is geboren uit de ervaringen die in de eigen gemeente zijn opgedaan. Steeds opnieuw blijkt dat de verrijking van datgene wat al sterk in een gemeente is met meer van de andere component leidt tot een krachtige, aantrekkelijke en vitale kerk.

In het boek "Kerk in tijden van Corona" komen kerkleiders, theologen en opinieleiders aan het woord over kansen, knelpunten en lessen midden in de maatschappelijke crisis die begin 2020 ontstond door de opkomst van het Covid 19 virus.

In dit boek over Kerk en Corona komen vragen ter sprake zoals:

* Welke lessen trekken christenen uit deze coronatijd?
* Waar liggen de knelpunten voor vieringen en hoe gaan kerken daar mee om in de naaste toekomst?
* Hoe bereiken we mensen die niet meer komen naar de zondagse vieringen?
* En wat leren kerken van de onlinevieringen in relatie tot de vieringen op anderhalve meter nu de crisis maar aan blijft houden?
* In hoeverre is de kleine huiskring een alternatief.
* Waar liggen kansen voor andersoortige vieringen in huiselijke kring nu nog steeds veel kerkgangers thuisblijven?
* Hebben kerken genoeg gedaan om de nood in de samenleving te lenigen? Liggen daar misschien wel de grootste kansen?

Allemaal vragen die een eerste antwoord krijgen in dit actuele boek met bijdragen van kerkleiders, theologen, opinieleiders en voortrekkers. Deze bundel verschijnt op een moment dat veel kerken beseffen dat de toekomst er echt anders uitziet: vieren met beperkingen, sacramenten voor velen op afstand, kerkgangers die thuisblijven, de gemeenschapszin wezenlijk aangetast, minder aandacht voor onlinevieringen nu de nieuwigheid eraf is en het wezenlijk gemis van het fysieke aspect van het geloof.

Veertien auteurs uit Nederland en Vlaanderen maken een tussenbalans op, met verrassende inzichten, inspirerende voorbeelden en kritische kanttekeningen. Ze maken duidelijk dat veel kerken nog zoekende zijn. Als het aan de auteurs ligt, zijn er wel degelijk kansen. Voor de sacramenten, voor de gemeenschapszin en zeker voor de diaconale presentie in de samenleving.

Dit boek verrast, stelt vragen, maar geeft ook antwoorden, vooral in het laatste deel waar theoloog Erik Borgman, het gezicht van Sant'Egidio in de Lage Landen Hilde Kieboom, de voormalige voorzitter van de Europese Raad Herman van Rompuy en de nieuwe bisschop van Gent Lode van Hecke een richting wijzen.

Het eerste exemplaar werd dinsdag 18 augustus aangeboden aan bisschop Gerard de Korte van Den Bosch en scriba René de Reuver van de Protestantse Kerk Nederland. De presentatie vond plaats in het gebouw van de Protestantse Kerk in Utrecht.

Tom Wright zoekt in het boek: God en de pandemie, naar een theologisch en bijbels perspectief op de corona- of covid19-crisis. Sommigen zien in het Coronavirus het bewijs dat we leven in de eindtijd. Anderen zien het virus als een manier van God om ons wakker te schudden. Weer anderen vinden dat het de schuld is van de Chinezen, de regering, de WHO of zien nog andere complotten. Tom Wright helpt ons met een groter verhaal om dit alles meer context te geven.

In God en de pandemie legt Tom Wright uit waarom deze reacties bij de Corona-crisis tekortschieten. Hij nodigt je uit om na te denken over een andere manier van kijken en reageren – een manier die put uit het onderwijs en voorbeelden van de Schrift, en vooral over de manier van leven, denken en bidden die Jezus ons heeft geopenbaard.

* Voor christenen die de Coronacrisis willen begrijpen en duiden.
* Tom Wright biedt de lezer een op de bijbel gebaseerde manier om op dit soort gebeurtenissen te reflecteren.

'Prachtig geschreven, volledig op de Bijbel gebaseerd. . . Aarzel niet! '
- Aartsbisschop Justin Welby

Ds. M. van Reenen bespreekt in het boek de Vijand rukt vast aan, de vragen rond de komst van de antichrist zoals onder andere het Bijbelboek Openbaring zegt.

Wat is er aan de hand met deze wereld? Klimaatverandering, digitalisering, epidemieën ... Komt het einde dichterbij? En wat hebben we dan te verwachten? Een van de dingen die in de Bijbel duidelijk wordt voorzegd, is de komst van de antichrist. Er is in het verleden veel over hem gezegd, sommigen wisten hem precies aan te wijzen.

Maar nu lijkt hij toch vooral een schimmige figuur. Wie is hij, waar zal hij zijn, wat zal hij doen, wanneer zal hij komen? De auteur gaat vanuit de Bijbel op deze vragen in. Niet om onze nieuwsgierigheid te bevredigen, maar opdat we voorbereid zijn voor tijden van verleiding en vervolging. En dat in de vertroostende wetenschap, dat ook deze duistere periode uit zal lopen op de heerlijkheid van Christus en Zijn Kerk

Reinier Sonneveld schreef het boek 'Waar is God in de crisis?' toen de lockdown vanwege corona enkele weken gaande was. Midden in alle actualiteit geeft hij door hoe gelovigen vroeger reageerden op de crisissen in hun leven.

“Pak een willekeurig zelfhulpboek en lees eruit voor aan Jezus aan het kruis. Of aan iemand op de ic met corona. Alle goedbedoelde adviezen zijn belachelijk geworden en aan de nodige revisie toe. Bij een echte crisis heb je niets aan 'positief denken' of een of ander tegeltjeswijsheid.”

De antwoorden die gelovigen toen vonden én wat ook gebeurd soms juist niet vonden. Dat doordenken doet hij naar aanleiding van de zeven kruiswoorden: de paar korte zinnen die Jezus sprak toen hij zelf op het dieptepunt van zijn leven was. Het resultaat van deze overwegingen is bemoedigend, verrassend en diepzinnig temidden van alle verwarring rond Corona.

Reinier Sonneveld publiceerde diverse boeken, waaronder 'De stilte van God' en 'Het vergeten evangelie'. Voor kinderen werkt hij aan de Liedjesbijbel. Als coach begeleidt hij professionals en leidinggevenden.

'Een geslaagde poging om vanuit de crisis iets over God te zeggen. Het verdient hoe dan ook lof dat een theoloog de moeite neemt en er ook nog in slaagt om vanuit het hart van een actuele crisis te schrijven over God. Sonneveld schrijft kraakhelder, populair zonder plat te worden en vaak met echt aardige oneliners',
- Trouw-recensent.