de Nacht voor de theologie

Het was me het weekend wel. Afgelopen vrijdag (22/9/2017) was er een groot congres over schepping en evolutie in Nijkerk en de zaterdagavond erna bracht de Nacht van de Theologie.

Hoewel ik bij beiden geen directe aanleiding zag om er heen te gaan, brachten ze me desondanks tot wat nadenken. Zeker toen er ook nog het theologisch boek van 2016 gekozen werd met de illustere naam:God is een vluchteling. Dat er ook nog mensen waren die dachten dat op 23 september 2017 de wereld verging had die week ons als winkel niet echt geraakt, we kregen daar in ieder geval geen vraag over.

In een vorige blog had ik beloofd om wat te vertellen over boeken die in de winkel kwamen en die oude paden wilde verzetten. Het ging om en de aarde bracht voort, de veilige kerk, een Nieuw Christendom en Zonen en Dochters profeteren. Om maar met de deur in huis te vallen, de boeken stelden me op verschillende onderdelen wat teleur. Hoewel de vragen vaak scherp en helder opgeworpen werden, ontstegen de antwoorden niet voldoende het beeld dat het vooral doelredeneringen waren. Waar het bij "en de aarde bracht voort" om een harmonisatie van evolutietheorie en orthodox geloven ging, mocht je verwachten dat de nogal forse bewering dat dit geen tegenstelling oplevert, onderbouwd werd door de dogma geschiedenis. We hebben na 150 jaar evolutietheorie veel mensen en zeker ook de nodige theologen dat pad op zien gaan. Maar lopen we nog steeds samen met hen op “de Weg”? Juist in een maand waarin oud-professor Harry Kuitert stierf zou men daar over na moeten denken. Of was hij al vergeten bij zijn leven? Er is veel over hem te zeggen, maar hij was zeker consistent in zijn keuzes.

Het boek over "de veilige kerk" kreeg net als het boek van van de Brink tamelijk behoedzame reacties. Niemand lijkt zijn handen te willen branden aan deze materie. Boekhandelaren houden wel van wat pittige reacties, dat is goed voor het gesprek en soms voor de doorloop van titels. Opmerkelijk was de lans die Herman van Wijngaarden brak voor een heilige kerk. Dit temeer daar de auteur John Lapre daar in een vorig leven ook nogal stellige uitspraken over gedaan had in boeken, juist rond de heiligheid van mensen en kerken. Het is moeilijk om een consistent antwoord te vinden als je zoveel zaken als Lapré onder één noemer wilt brengen.

Het boek "Een Nieuw Christendom" bevestigde voor mij vooral de uitspraak van een oude voorganger die mij nadrukkelijk voorhield: nieuw? Na 2000 jaar kerkgeschiedenis? Dat gebeurt maar erg weinig, soms krijg je wel eens wat beter licht, maar nieuw licht……? Het was teleurstellend dat met zo weinig inhoudelijke argumenten, dit thema karikaturaal werd neergezet.

Het boek zonen en dochters profeteren is helaas nog wat blijven liggen. Maar daar maak ik wel het bruggetje mee naar de nacht voor de theologie met opnieuw een Theologe des Vaderlands en een boek wat tegen alles in het won. Het prachtige boek met foto's over kerken in Nederland haalde het niet. Blijkbaar was de grandeur van die gebouwen en de fantastische foto's niet genoeg. De vraag van een ander boek, wat niet genomineerd was, Jesus has left the building, dringt je dan op.

De winnaar is een boek over vluchtelingen die God terugbrachten in ons westen en die op allerlei plaatsen samen komen om hun geloof beleven. Dan kijk ik nog maar eens in de krant en zie ik vooral weldoorvoede blanke mannen op een congres over evolutie of schepping druk bezig om al of niet met wat dedain de wetenschap te omarmen en de nodige intellectuele acrobatiek op te voeren om werelden te harmoniseren die elkaar niet (voldoende) begrijpen of verstaan.

De oud-Theologe des Vaderlands gaf zaterdag aan dat een blanke westerse achtergrond nogal wat verschil maakt in de theologie. De auteurs van de vier hier boven genoemde boeken zijn blank, westers en hoogopgeleid. Als ik in de boekhandel om me heen kijk zie ik keurige blanke mensen langs komen die innig tevreden vaststellen dat de kerk nu eindelijk zover is als de wetenschap 150 jaar geleden al was. Ze kopen dan vooral boeken die hun gelijk bevestigen.

Je ziet in de boekhandel ook de vluchteling met een F5 stempel langskomen die al meer dan 15 jaar in Nederland is maar geen status krijgt omdat hij als kind/tiener soldaat moest worden in een leger, waar hij niet voor koos. Hij slaapt in een tentje in de duinen onder een grote boom en wordt gedoogd door de boswachters. Op die plek heeft hij een merkwaardige ervaring met God. En met het boek wat de ene koopt, kunnen wij een kopje koffie en een stroopwafel voor de andere betalen als winkel en naar hem luisteren.

Een laatste gedachte: jaren terug sprak ik een man, die alles gedaan had wat God verboden had. Tot hij (mede) door het gelovig gebed van zijn moeder op een dieptepunt Christus leerde kennen. Hij was onopgeleid, echt niet blank en was geweest waar je niet wilde komen. Hij gaf leiding aan een gemeente en theologisch was hij erg eenvoudig. Hij geloofde de bijbel en had daar aan genoeg. In een gesprek met hem bood ik wat boeken aan die ik wilde geven. Daar waren commentaren met uitleg van de bijbel bij. Niet begrijpend keek hij mij aan en uit zijn hele wezen klonk het: Commentaar…… op de bijbel….?

We kijken uit naar een nieuwe week in de boekhandel en een nieuwe Dag die komen gaat.