Debat schepping of evolutie

Roelie Barth stelt in het boek "De kosmos, het Leven een meesterwerk" veel vragen over de evolutie theorie, de verbinding geloof en wetenschap (en gaat lastige vragen niet uit de weg) en bevat een loflied op schepping en Schepper.

Het boek De kosmos en het leven, een Meesterwerk, beschrijft belangrijke kenmerken van het heelal en van het leven op aarde. Binnen die beschrijving is de schepping van de wereld niet alleen iets van heel lang geleden, maar het is een voortgaand bouwproces. Natuurkundigen spreken over de fundamentele bouwstenen van de natuur. Kijken naar de wereld helpt ons iets van dat bouwproces te ontdekken en ons te verwonderen over de manier waarop nieuwe dingen ontstaan zijn. Of dat nu sterren, sneeuwkristallen of levende cellen zijn, onder alle natuurverschijnselen ligt een wetmatige structuur. Zou die misschien wijzen op een bouwplan? Waar de wetenschap zich beperkt tot kennis, opent de Bijbel het perspectief van Iemand die de Bouwmeester van de wereld is. Kan denken vanuit een bouwmetafoor een brug kan slaan tussen geloof en wetenschap? De Bijbel spreekt ook vaak over de schepping in termen van een bouwproces. Zijn geloof in God de Schepper en wetenschappelijke kennis op een natuurlijke manier met elkaar te verbinden?

Het is onvoorstelbaar wat eeuwenlang wetenschappelijk onderzoek aan het licht heeft gebracht. Sterren blijken de kraamkamers van allerlei chemische bouwstenen. Het heelal heeft een lange geschiedenis waarbij de ene fase van het bouwproces voortbouwt op het vorige. Dat principe blijkt ook werkzaam bij de evolutie van nieuwe levensvormen.

Diep verborgen achter al die verschijnselen ligt een wetmatige structuur die overal in het heelal hetzelfde is. Zou die structuur misschien wijzen op het bouwplan van een Bouwmeester? Waar de wetenschap met lege handen staat, opent de Bijbel een breder perspectief: Alles wat bestaat, is er dankzij het spreken van God.

En geeft de evolutietheorie een toereikende verklaring? Bij de bespreking van het evolutionaire mechanisme blijkt dat er naast mutaties en natuurlijke selectie nog een derde, minstens zo belangrijke factor is: wetmatige zelforganisatie. Vraagt dit om een update van de evolutietheorie?

Moeilijke vragen gaat dit boek niet uit de weg. Verdampt Adam tot een symbolisch figuur of heeft God echt de eerste mensen aangesproken? Waarom is er zoveel lijden? Dat valt toch niet te rijmen met de liefde van God?

In 'Quantum, de oerknal en God' onderneemt Maarten van Buuren een filosofische verkenning van de consequenties van Werner Heisenbergs ontdekking rond de quantumfysica. Dat brengt Van Buuren tot een nieuw inzicht over de oorsprong van de dingen. '

Toen de jonge Duitse natuurkundige Werner Heisenberg in 1925 ontdekte dat het gedrag van deeltjes op atomair niveau onbepaalbaar is, ontketende hij een wetenschappelijke revolutie die het moderne wereldbeeld op zijn kop zette. Tot het moment van Heisenbergs ontdekking dachten wetenschappers dat alles meetbaar was en leek het een kwestie van tijd voordat de mens de natuur geheel en al zou hebben doorgrond. Met de quantumfysica, waarvoor Heisenberg de grondslag legde, kwam aan dit optimisme een abrupt einde. Er bleek een kloof te gapen tussen onze waarneming en de dynamiek waar alles uit voortkomt.

God is Natuur' stelde Baruch Spinoza in de 17e eeuw, maar met de opkomst van de moderne natuurkunde in de 18e en 19e eeuw raakte de natuur haar goddelijke status kwijt. Volgens Van Buuren keert God dankzij de quantumfysica terug als alomvattende kiemkracht in de Natuur. Het idee dat alle natuurprocessen gehoorzamen aan de wet van afkoeling en verval moet volgens hem worden herzien. Aan afkoeling en verval gaat een dynamische impuls vooraf waaruit alle dingen ontstaan en die de energie levert voor alles wat groeit en bloeit. 'Vormkracht' is de motor van het universum.

Het boek "Alle verstand te boven" laat 22 wetenschappers aan het woord die vertellen over hoe zij omgaan met de combinatie (christelijk) geloof en wetenschap. Een bundel onder redactie van Prof. dr. Cees Dekker.

Ruim twintig christelijke meer of minder bekende wetenschappers vertellen hun persoonlijke verhaal over hoe geloof en wetenschap vorm hebben gekregen in hun leven en werk. Open en integer schrijven ze over vragen die Cees Dekker aan hen stelde. Wat is hun geloofsgeschiedenis? Wat bracht hen tot de keuze voor een bepaalde studie? Leverde het studeren een worsteling met het geloof op of juist niet? Ervaren zij een spanning tussen geloven en weten? Stimuleert hun geloof hun werk? Hoe zien zij hun geloof in relatie tot hun wetenschap? Is dit in de loop der tijd veranderd?

INKIJKEXEMPLAAR Alle verstand te boven - 22 wetenschappers over hun leven, werk en God

Eerder verscheen het zeer succesvolle boek Geleerd en gelovig. Nu is het tijd voor een nieuw boek met verhalen van een nieuwe generatie wetenschappers, jong en oud, vrouwen en mannen uit allerlei vakgebieden (van antropologie tot astronomie) en uit een breed kerkelijk spectrum van rooms-katholiek tot evangelisch en van gereformeerd tot Russisch Orthodox. Dit boek is geschreven voor iedereen die geïnteresseerd is in de relatie geloof en wetenschap, wat zich hier laat lezen in de persoonlijke verhalen van deze wetenschappers. Daarnaast is het zeer geschikt voor christelijke studenten die aanlopen tegen vragen over de balans tussen geloof en wetenschap in hun leven en studie.

Met bijdragen van o.a. :

* Heino Falcke (Astronomie),
* Susanne van Veluw (Neurowetenschappen),
* Rik Torfs (Recht),
* Miranda Klaver (Antropologie van religie) en
* nog achttien anderen.

Rolmodellen spelen een grote rol in onze cultuur. Dit boek staat er vol mee: mannen en vrouwen met wie je je kunt identificeren, die een bron van inspiratie zijn omdat zij hun persoonlijke geloof en hun wetenschap combineren. Dat gaat niet altijd zonder worsteling en spanning, maar juist als het schuurt wordt het verhaal spannend. Ik was onder de indruk van deze verhalen. Ik las heel verschillende levensgeschiedenissen en ik las over passie, een passie voor God en de waarheid.
- Andries Knevel, EO-presentator

De redactie werd gedaan door Cees Dekker (nanobiologie).Cees Dekker is universiteitshoogleraar aan de TU Delft. Na een studie natuur- en sterrenkunde specialiseerde hij zich in de nanotechnologie. Dekker is evangelisch christen en redigeerde verschillende boeken op het gebied van geloof en wetenschap, zoals Geleerd en gelovig. Samen met Corien Oranje en Gijsbert van den Brink schreef hij ook het boek Oer.

Goed in je vak en geworteld in de christelijke traditie. Als gelovige wetenschapper carrière maken en midden in het leven staan. Dit prachtige boek vol indringende portretten en levensverhalen laat zien dat dat kan. Deze getuigen laveren tussen de christelijke en de wetenschappelijke denkwijze, en komen tot het inzicht dat wij niet alles hoeven op te lossen, want in Gods wereld hebben wij niet de regie. Elke student van christelijke huize zou dit boek cadeau moeten krijgen.
_ Beatrice de Graaf, geschiedkundige, terrorisme-expert, faculteitshoogleraar aan de Universiteit Utrecht

In dit boek geen geharnaste apologetiek of gladgestreken juichverhalen, maar persoonlijke ervaringen en reflecties uit de levens van gelovige wetenschappers. Bemoedigend, verrassend, ontroerend, verdrietig – veelzijdig als het bestaan zelf, maar met een open blik omhoog als rode draad. Inspirerend!
- Jeroen de RIdder, bijzonder hoogleraar christelijke filosofie en voorzitter van De Jonge Akademie van de KNAW

In deze bundel schrijven wetenschappers op een open en eerlijke manier over hun geloof in God. Diepe vragen komen aan bod, die soms beantwoord worden, en soms ook niet. Maar ook een sprankelende nieuwsgierigheid naar de wereld om ons heen. Dit is een boek om langzaam van te genieten.
- Ard Lois, hoogleraar theoretische natuurkunde, Oxford University

Schepping en evolutie is de werktitel van een boek door Henk Geertsema over hoe lezen wij de Bijbel. Onbevooroordeeld gaat hij in detail in op Bijbelteksten die je denkt te kennen op een manier die toegankelijk is voor iedereen en vooral voor mensen die graag vragen stellen.

Hoe lezen we de Bijbel als het gaat om de vragen die worden opgeroepen door de evolutietheorie? Voor christenen is de Bijbel de basis van wat ze geloven. De evolutietheorie gaat uit van de resultaten van de wetenschap. Daarom lijkt het er soms op dat in de discussie over schepping en evolutie geloof en wetenschap tegenover elkaar staan. Aan de ene kant geloof in de Bijbel die spreekt over schepping. Aan de andere kan wetenschap die spreekt van evolutie.

In dit boek wil Geertsema duidelijk maken dat die tegenstelling niet terecht is. Geloof en wetenschap sluiten elkaar niet uit. Ze hebben beide een eigen karakter. En...... ze hebben elkaar nodig. Dit boek gaat alle Bijbelteksten langs die gaan over de schepping en er wordt uitgezocht in hoeverre de Bijbel ruimte geeft voor het wetenschappelijk wereldbeeld dat ontstaat met de evolutietheorie.

Prof. Marc de Vries gaat samen met de broers Piet en Wim de Vries (geen familie) op zoek naar de verhouding tussen het Woord en de wetenschap. Het actuele debat over het thema Schepping en evolutie gaat immers ook (misschien wel vooral) over de belangrijke vragen rond het gezag van de Bijbel en over de (spannende) relatie tussen geloof en wetenschap.

Die verhouding raakt overigens niet alleen de vragen rond de eerste hoofdstukken van de Bijbel maar stelt ook de vraag hoe je in allerlei wetenschappelijke discussies het gezag van de Bijbel laat prevaleren. Dit boek wil daarbij helpen.

De drie auteurs behandelen vanuit verschillende invalshoeken (wetenschapfilosofie en theologie) belangrijke vragen waar niet alleen studenten maar ook betrokken gemeenteleden mee te maken krijgen.

Schatgraven in Genesis 1-3 is geschreven door de Messiasbelijdende Joodse professor Julia Blum samen met Klaas de Jong. De combinatie van twee zo verschillende auteurs is verrassend. Blum laat vanuit Hebreeuwse grondtekst opmerkelijke zaken zien terwijl Klaas de Jong op basis van wetenschappelijke ontdekkingen na Darwin in combinatie met Bijbelteksten laat zien dat gedachte van de schepping een heel verantwoord uitgangspunt is.

INKIJKEXEMPLAAR Schatgraven in genesis 1-3

Wat je echt nog niet wist over de schepping. Pas in 1840 ontdekte een Duitse geleerde hoe hemoglobine in het bloed zuurstof opneemt in de longen om die in de lichaamscellen weer af te staan. Toch is dat wonderlijke mechanisme al te vinden in Genesis 2! Je leest daar dat de mens is gemaakt van het stof van de aarde. Maar in de Hebreeuwse grondtekst wordt hier een bijzonder woord voor aarde gebruikt: adama. Je voelt onmiddellijk het verband met de naam Adam. Het woord adama verwijst naar rood, naar het woord dam dat bloed betekent. Waarom heeft de aarde waar de eerste mens uit werd gevormd een roodachtige kleur? Omdat er ijzeroxide in zit, de stof die in hemoglobine zorgt voor opname en afgifte van zuurstof.

De Praagse rabbijn Jehoeda Löw vroeg zich af waarom de mens als enige was vernoemd naar de aarde - waren de dieren tenslotte ook niet uit de aarde geschapen? Zijn uitleg was dat de dieren eigenlijk al af zijn bij hun schepping. Nadat dieren zijn geboren, groeit hun lichaam maar hun geest blijft eigenlijk op hetzelfde niveau. Maar zowel de mens (Adam) als het akkerland (adama) moeten tot ontwikkeling worden gebracht. Beide zijn geschapen in een elementaire, pure staat en voor beide is lang en hard werk nodig om hun grootste potentieel te bereiken en vruchten voort te brengen.

De twee boeken in deze band bevatten nog veel meer opmerkelijke inzichten. Deel 1 is door korte hoofdstukken met vragen ook ideaal voor studie in groepen.

Graven naar Genesis imet Mr. Gibb laat kinderen kennismaken met de wereld van de geologie – vanuit een Bijbels en creationistisch perspectief.

Dit unieke geologieboek zit boordevol bewijs, dat tieners en jonge mensen helpt meer te leren over de wereld onder hun voeten. Het laat hun zien hoe gesteenten kunnen worden verklaard aan de hand van de geschiedenis van de Bijbel. Zo kunnen ze vaststellen wat de gevolgen van de schepping en de zondvloed zijn, in overeenstemming met wat ze in de wereld om zich heen zien.

Mr Gibb, een nieuwsgierige en wonderbaarlijke sprinkhaan, neemt ze mee op reis.

Op allerlei manieren weet hij met zijn vragen en capriolen hun verbeelding te prikkelen bij diverse interessante geologische onderwerpen. Door de treffend geïllustreerde pagina's ontdekken ze ook boeiende informatie over gesteenten, mineralen, fossielen, stalagmieten, kristallen en nog veel meer.

Daarnaast staan in Graven naar Genesis met Mr Gibb veel praktische activiteiten, die in hun geheugen blijven hangen. Deze eenvoudige experimenten kunnen thuis worden gedaan met gemakkelijk beschikbare ingrediënten. Ze bieden geweldige mogelijkheden om te leren door te doen.

Een leerzaam handboek voor ouders en jeugdwerkers om jongeren te begeleiden in hun zoektocht.

The book of Prof. Dr. Gijsbert van de Brink, Reformed Theology and evolutionary Theory is a theologically serious treatment of the challenges that evolutionary thinking poses for traditionally orthodox Christian faith

Many books aim to help beginners explore whether or not evolutionary science is compatible with Christian faith. This one probes more deeply to ask: What do we learn from modern evolutionary science about key issues that are of special theological concern? And what does Christian theology, especially in its Reformed expressions, say about those same key issues?

Noted theologian Gijsbert van den Brink begins by describing the layers of meaning in the phrase "evolutionary theory" and exploring the question of how to interpret the Bible with regard to science. He then works through five key areas of potential conflict between evolutionary theory and Christian faith, thus covering all relevant issues, spelling out scientific findings and analyzing Christian doctrinal concerns. His conclusion: although some traditional doctrinal interpretations must be adjusted, evolutionary science is no obstacle to classical Christian faith.

Gijsbert van den Brink is Professor for Theology and Science at the Faculty of Theology, VU University Amsterdam, and is an ordained minister in the Protestant Church in the Netherlands. He is author of Philosophy of Science for Theologians and coauthor, with Cornelis van der Kooi, of Christian Dogmatics.

A Dutch version of this book was published as: En de aarde bracht voort. Christelijk geloof en evolutie (Utrecht: Boekencentrum, 2017; 5th edition 2018). This Dutch counterpart is based on a translation and adaptation of the English text.

Table of Contents

Introduction

Chapter 1 Reformed Theology: Distinctive Commitments and Concerns
1.1 Introduction
1.2 Some Common Misunderstandings
1.3 Endless Plurality?
1.4 The Reformed Theological Stance
1.5 Reformed Theology and the Natural World
1.6 Seeking the Honeycomb in the Lion's Mouth

Chapter 2 Evolutionary Theory: A Layered Concept
2.1 Varieties of Evolution: Terminological Clarifications
2.2 Gradualism
2.3 Common Descent
2.4 Universal Natural Selection
2.5 What If It Is True?

Chapter 3 Evolution and the Interpretation of Scripture
3.1 The Bible and Modern Science
3.2 The Search for Harmony: Concordism
3.3 Beyond Category Mistakes: Perspectivism
3.4 Where Science and Christianity Overlap: History
3.5 In Search of Cocceians

Chapter 4 Animal Suffering and the Goodness of God
4.1 Gradualism and the Fate of Animals
4.2 The Appreciation of Animals in the Bible
4.3 Is There a Problem at All? Neo-Cartesianism
4.4 The Cosmic Fall Theory: Animal Suffering and Human Sin
4.5 Animal Suffering as Part of God's Plan
4.6 Animal Suffering and the Demonic
4.7 Evaluation

Chapter 5 Common Descent and Theological Anthropology
5.1 Introduction
5.2 A Reformed Concern?
5.3 Human Dignity and the Challenge of Evolution
5.4 Animals in the Image of God?
5.5 Human Uniqueness as a Theological Category
5.6 Why We Are Still Special

Chapter 6 Evolution and Covenantal Theology: Adam and the Fall, Original Sin and Salvation
6.1 The Covenant as a Reformed Key Concept
6.2 The Scientific Story of Human Origins
6.3 Genesis 2-3 and the Historical Adam
6.4 The Fall: Biblical and Theological Backgrounds
6.5 The Fall and Original Sin in an Evolutionary Context
6.6 Human Death as the Wages of Sin
6.7 The Scope of the Christian Message of Salvation

Chapter 7 Natural Selection and Divine Providence
7.1 Introduction
7.2 High Stakes: Divine Guidance or a Purposeless Universe
7.3 Evolution, Chance, and Teleology in the Past
7.4 Evolution, Chance, and Teleology Today
7.5 Beyond Compatibility: Convergence and Consonance
7.6 Conclusion: Consonance instead of Conflict

Chapter 8 Morality, the Cognitive Science of Religion, and Revelation
8.1 Biological, Social, and Cultural Evolution
8.2 The Evolution of Morality and Theological Ethics
8.3 The Cognitive Science of Religion
8.4 A Panoply of Theories: Religion as Byproduct or as Adaptation
8.5 Revelation Debunked?
8.6 Conclusion

Chapter 9 Any Other Business?

Alvin Plantinga is één van de meest bekende filosofen van deze tijd in Amerika. In het boek Het echte conflict gaat hij diep in op de vraag rond de verhouding tussen wetenschap en geloof. Veel populaire wetenschappers stellen immers tegenwoordig dat geloof en wetenschap niet samen kunnen gaan. Alvin Plantinga laat zien dat daar ook op een andere manier over na te denken is.

Denk bijvoorbeeld alleen al aan mensen zoals Daniel Dennett, Richard Dawkins, en Philip Kitcher. Daarbij wijzen ze religie aan als de grote verliezer: religie is achterhaald, overbodig of vormt zelfs een belemmering voor de ontwikkeling van de mensheid.

In Het echte conflict (Engels: Where the Conflict Really Lies , wereldwijd een bestseller) onderzoekt de christen-filosoof Alvin Plantinga dit vermeende conflict. Op een evenwichtige, grondige en heldere wijze weerlegt hij de veelgehoorde stelling dat evolutie en theïstisch geloof niet naast elkaar kunnen bestaan.

Hij laat zien dat veel argumenten niet overtuigend zijn, en dat religie en wetenschap alleen onverenigbaar met elkaar zijn wanneer je de wetenschap versmalt tot een methodologisch naturalistische benadering. Die benadering is een vorm van atheïsme die niet alleen de biologische soorten, maar ook het ontstaan van normen en waarden en godsdienst evolutionistisch tracht te verklaren. Dáár zit ten diepste het echte conflict.

Na de zwakte van het naturalistisch wetenschapsdenken te hebben aangetoond, laat Plantinga zien dat de wetenschap juist ondersteuning biedt aan geloofsovertuigingen.

WAAROM ZOU IK DIT BOEK KOPEN:
Actueel en indringend overzicht van de stand van zaken als het gaat over christelijke filosofie en haar verhouding tot de naturalistische wetenschap van een gezaghebbend auteur.

Gedoofd licht, het nieuwste boek van Dr. A.A.A. Prosman gaat over de discussie rond schepping en evolutie en legt in de uitwerking een relatie met het thema secularisatie.

De laatste jaren bevinden we ons midden in een discussie over de schepping. De vragen rond milieu, klimaatverandering en evolutie houden velen bezig. Opnieuw dringt daarmee de betekenis van de schepping tot ons door. Toch blijft het een enigszins beperkte discussie, omdat de fundamentele vraag zich opdringt hoe de schepping zich verhoudt tot de zin van ons leven. Wat houdt ons in ons dagelijks leven overeind? Wat maakt het leven zinvol? Wat geeft mij de moed om 's morgens uit mijn bed te stappen?

De vraag naar de zin van mijn leven, is overigens een moderne vraag die voorheen niet zo gesteld werd. De algemene visie op de schepping was tot ongeveer het jaar 1500 vrij standaard. God schiep de wereld en gaf de mens daarin een plek. Het kernwoord gedurende al die eeuwen was harmonie. God, mens en wereld vormen een eenheid. Zo was ons leven opgenomen in een alomvattend, zinvol verband. Deze eenheid kennen wij niet meer. Het leven is gefragmentariseerd. God en wereld kwamen tegenover elkaar te staan, met als gevolg dat de mens verbannen werd uit dit zinvolle verband. Voortaan moet hij stukje bij beetje de zin van zijn leven ontdekken. Dit is de kern van de secularisatie waarmee de westerse wereld op dit moment te maken heeft.

De vraag komt in het boek aan de orde of kerk en theologie adequaat gereageerd hebben op deze verandering. Een andere vraag is die naar de ziel. In de Bijbel wordt de ziel talloze keren genoemd. Toch is dit woord geheel in onbruik geraakt. Wat wordt met de ziel bedoeld en wat is de relatie met God en de schepping? De geschiedenis van de ziel wordt beschreven vanaf de Griekse Oudheid tot op heden en verbonden met de vraag naar de zin van ons bestaan in deze wereld.

Ad Prosman (1948) was als predikant van de Protestantse Kerk in Nederland werkzaam in verschillende hervormde gemeenten en was ook enkele jaren legerpredikant. Na zijn promotie in 2007 over het nihilisme van Friedrich Nietzsche (Geloven na Nietzsche. Nietzsches nihilisme in de spiegel van de theologie), schreef hij o.a. De onverwerkte Holocaust. Spiegel voor de kerk van nu (Boekencentrum).