Debat schepping of evolutie

Boven Tijd en toeval, met als ondertitel Schepping en evolutie als open geheim is een zoektocht van Arie Sonneveld naar de onderliggende vragen in een discussie die vaak alleen maar polariseert.

Ooit was er een Nederlandse Nobelprijswinnaar die vond dat je als fysicus wel een gespleten persoonlijkheid moest hebben om nog in een god te kunnen geloven. Gelukkig heeft niet iedereen daar last van.

Ruimtevaarders of mensen als Einstein worden veel meer gedreven door de verwondering over het heelal, de aarde, de natuur en de mens. Verwondering leert je om open vragen te stellen. Die zeggen vaak veel meer dan gesloten antwoorden. Bijvoorbeeld: hoe is het mogelijk dat een vogel beter navigeert dan onze TomTom? Wat zegt het ons dat DNA als genetische code een veel grotere informatiedichtheid heeft dan die van de geheugenchips in onze laptop?

Vanuit deze open wetenschappelijke vragen zie je hoe onwaarschijnlijk ingenieus en superieur de natuur is. In hoeverre kunnen wij met noties als schepping en evolutie de wijze waarop het universum en de natuur in elkaar zitten volledig begrijpen? En hoe logisch is schepping of evolutie zonder Schepper? Uiteindelijk blijken al deze zaken een open geheim dat boven tijd en toeval staat.

Arie Sonneveld behaalde zijn masters in de Moleculaire Wetenschappen aan de Landbouw universiteit te Wageningen (1976) en vervolgens zijn doctoraat in de Biofysica aan de Rijksuniversiteit te Leiden (1981). Daarna werkte hij in allerlei leidinggevende functies binnen de lifescience-industrie op het gebied van onderzoek, strategie, marketing en sales, businessmanagement, inkoop en risicomanagement. Het onderwerp schepping en evolutie boeit hem al een leven lang.

Het boek "Kan de wetenschap alles verklaren?" van John C. Lennox is een populair wetenschappelijke uitgave over de relatie tussen wetenschap en geloof. Uitgangspunt is dat wetenschap en geloof in God prima zijn te combineren.

De wetenschap heeft de wereld veel gebracht. Voor velen heeft godsdienst daarom geen betekenis meer als het gaat om antwoorden op de grote levensvragen. In dit boek gaat John Lennox in op de relatie tussen geloof en wetenschap. Hij put daarbij uit zijn ervaring als christen, tientallen jaren van wetenschappelijk onderzoek en talloze debatten met bekende atheïsten als Richard Dawkins en Christopher Hitchens.

INKIJKEXEMPLAAR boek John Lennox: Kan de wetenschap alles verklaren?

Lennox ruimt vele misvattingen uit de weg en maakt duidelijk dat geloof en wetenschap niet tegenover elkaar staan, maar beide nodig zijn om de zin van ons bestaan te doorgronden.

John C. Lennox (1943) is emeritus hoogleraar wiskunde aan de universiteit van Oxford en wiskunde en wetenschapsfilosofie aan het Green Templeton College. Lennox is een autoriteit op het gebied van de relatie tussen geloof en wetenschap.

Het boek verschijnt in samenwerking met de werkgroep geloofstoerusting.

Helder, verfrissend en briljant in z'n eenvoud
- Os Guinness, auteur en commentator

In de herziene en aangevulde editie van het boek: Terug naar de oorsprong, hoe de nieuwe biologie het tijdperk van Darwin beëindigt, neemt Borger de lezer mee op zijn reis terug in de wordingsgeschiedenis van de schepping. Hij laat zien dat de levende natuur zich niet gedraagt zoals hem was geleerd in de academie.

Als moleculair bioloog confronteert Borger het darwinisme met de inzichten van de nieuwe biologie: de wetenschappelijke revolutie die op gang kwam na de ontdekking van het het DNA molecuul in 1953. De centrale ideeën van Darwin – natuurlijke selectie en gemeenschappelijke afstamming – blijken niet houdbaar.

In 2001 vertrok bioloog dr Peter Borger voor een studieverblijf naar Australië. De reis die daarop volgde veranderde niet alleen zijn leven, maar zou ook zijn kijk op de biologie voorgoed veranderen. In plaats daarvan wijst Borger op het belang van genetische informatie die geen evolutionaire geschiedenis heeft. Borger laat zien hoe levende systemen werkelijk functioneren en hoe organismen te begrijpen zijn als adapteerbare, ontworpen machines. De cruciale rol van informatie brengt hem ook tot de constatering dat het leven zijn oorsprong heeft in een intelligente ontwerp. Terug naar de oorsprong maakt de lezer niet alleen vertrouwd met de laatste inzichten in de moleculaire biologie, maar zet tegelijk het schepping of evolutie debat op scherp.

Dr Peter Borger is moleculair bioloog en werkte als onderzoeker aan de universiteiten van Sydney, Basel en Zürich en is verbonden aan de Duitse vereniging Wort und Wissen.

Het boek, van Henry M. Morris, over het ontstaan van de wereld is een wetenschappelijke studie van Genesis 1-11, waarin hij een lans breekt voor de schepping in zes dagen, een jonge aarde en de zondvloed uit de tijd van Noach.

'Vanaf het begin is Uw woord waarachtig, al Uw rechtvaardige bepalingen zijn voor eeuwig.'
- Psalm 119:160

Terwijl veel christenen afbreuk doen aan de Schrift door wat zij als moderne wetenschap beschouwen, roept God vele wetenschappers om het geloof te verdedigen. Het resultaat is een toenemend besef dat de Bijbel toch waar is - zelfs de lange tijd belachelijk gemaakte leerstellingen zoals een letterlijke zesdaagse schepping, een jonge aarde, en een wereldwijde kosmische vloed in de tijd van Noach.

In dit nog steeds actuele boek van dr. Henry Morris wordt uitvoerig ingegaan op zowel de wetenschappelijke als de historische aspecten van deze onderwerpen, en op wat ze betekenen voor evangelisatie en het praktisch geestelijk leven.

Evolutie is een wetenschappelijk verzinsel,net als de theorie van de platte aarde dat was in de twaalfde eeuw. Bijbelse schepping is het enige zinnige alternatief.'
- Edward Blick, Ph.D. – Hoogleraar lucht- en ruimtevaart, werktuigbouwkunde en nucleaire techniek; Universiteit van Oklahoma

Nu geloof ik in Jezus Christus als de Schepper van alle dingen, in contrast met het volkomen onwetenschappelijke idee van grootschalige evolutie (macro-evolutie) en het spontaan ontstaan van leven. Alle bekende wetenschappelijke gegevens passen in het bijzondere scheppingsverslag van het begin van het universum, van het leven en van de mens.'
- John N. Moore, Ed.D. – Hoogleraar natuurwetenschappen; Universiteit van Michigan

Roelie Barth stelt in het boek "De kosmos, het Leven een meesterwerk" veel vragen over de evolutie theorie, de verbinding geloof en wetenschap (en gaat lastige vragen niet uit de weg) en bevat een loflied op schepping en Schepper.

Het boek De kosmos en het leven, een Meesterwerk, beschrijft belangrijke kenmerken van het heelal en van het leven op aarde. Binnen die beschrijving is de schepping van de wereld niet alleen iets van heel lang geleden, maar het is een voortgaand bouwproces. Natuurkundigen spreken over de fundamentele bouwstenen van de natuur. Kijken naar de wereld helpt ons iets van dat bouwproces te ontdekken en ons te verwonderen over de manier waarop nieuwe dingen ontstaan zijn. Of dat nu sterren, sneeuwkristallen of levende cellen zijn, onder alle natuurverschijnselen ligt een wetmatige structuur. Zou die misschien wijzen op een bouwplan? Waar de wetenschap zich beperkt tot kennis, opent de Bijbel het perspectief van Iemand die de Bouwmeester van de wereld is. Kan denken vanuit een bouwmetafoor een brug kan slaan tussen geloof en wetenschap? De Bijbel spreekt ook vaak over de schepping in termen van een bouwproces. Zijn geloof in God de Schepper en wetenschappelijke kennis op een natuurlijke manier met elkaar te verbinden?

Het is onvoorstelbaar wat eeuwenlang wetenschappelijk onderzoek aan het licht heeft gebracht. Sterren blijken de kraamkamers van allerlei chemische bouwstenen. Het heelal heeft een lange geschiedenis waarbij de ene fase van het bouwproces voortbouwt op het vorige. Dat principe blijkt ook werkzaam bij de evolutie van nieuwe levensvormen.

Diep verborgen achter al die verschijnselen ligt een wetmatige structuur die overal in het heelal hetzelfde is. Zou die structuur misschien wijzen op het bouwplan van een Bouwmeester? Waar de wetenschap met lege handen staat, opent de Bijbel een breder perspectief: Alles wat bestaat, is er dankzij het spreken van God.

En geeft de evolutietheorie een toereikende verklaring? Bij de bespreking van het evolutionaire mechanisme blijkt dat er naast mutaties en natuurlijke selectie nog een derde, minstens zo belangrijke factor is: wetmatige zelforganisatie. Vraagt dit om een update van de evolutietheorie?

Moeilijke vragen gaat dit boek niet uit de weg. Verdampt Adam tot een symbolisch figuur of heeft God echt de eerste mensen aangesproken? Waarom is er zoveel lijden? Dat valt toch niet te rijmen met de liefde van God?

In 'Quantum, de oerknal en God' onderneemt Maarten van Buuren een filosofische verkenning van de consequenties van Werner Heisenbergs ontdekking rond de quantumfysica. Dat brengt Van Buuren tot een nieuw inzicht over de oorsprong van de dingen. '

Toen de jonge Duitse natuurkundige Werner Heisenberg in 1925 ontdekte dat het gedrag van deeltjes op atomair niveau onbepaalbaar is, ontketende hij een wetenschappelijke revolutie die het moderne wereldbeeld op zijn kop zette. Tot het moment van Heisenbergs ontdekking dachten wetenschappers dat alles meetbaar was en leek het een kwestie van tijd voordat de mens de natuur geheel en al zou hebben doorgrond. Met de quantumfysica, waarvoor Heisenberg de grondslag legde, kwam aan dit optimisme een abrupt einde. Er bleek een kloof te gapen tussen onze waarneming en de dynamiek waar alles uit voortkomt.

God is Natuur' stelde Baruch Spinoza in de 17e eeuw, maar met de opkomst van de moderne natuurkunde in de 18e en 19e eeuw raakte de natuur haar goddelijke status kwijt. Volgens Van Buuren keert God dankzij de quantumfysica terug als alomvattende kiemkracht in de Natuur. Het idee dat alle natuurprocessen gehoorzamen aan de wet van afkoeling en verval moet volgens hem worden herzien. Aan afkoeling en verval gaat een dynamische impuls vooraf waaruit alle dingen ontstaan en die de energie levert voor alles wat groeit en bloeit. 'Vormkracht' is de motor van het universum.

Het boek "Alle verstand te boven" laat 22 wetenschappers aan het woord die vertellen over hoe zij omgaan met de combinatie (christelijk) geloof en wetenschap. Een bundel onder redactie van Prof. Dr. Cees Dekker.

Ruim twintig christelijke meer of minder bekende wetenschappers vertellen hun persoonlijke verhaal over hoe geloof en wetenschap vorm hebben gekregen in hun leven en werk. Open en integer schrijven ze over vragen die Cees Dekker aan hen stelde. Wat is hun geloofsgeschiedenis? Wat bracht hen tot de keuze voor een bepaalde studie? Leverde het studeren een worsteling met het geloof op of juist niet? Ervaren zij een spanning tussen geloven en weten? Stimuleert hun geloof hun werk? Hoe zien zij hun geloof in relatie tot hun wetenschap? Is dit in de loop der tijd veranderd?

INKIJKEXEMPLAAR Alle verstand te boven - 22 wetenschappers over hun leven, werk en God

Eerder verscheen het zeer succesvolle boek Geleerd en gelovig. Nu is het tijd voor een nieuw boek met verhalen van een nieuwe generatie wetenschappers, jong en oud, vrouwen en mannen uit allerlei vakgebieden (van antropologie tot astronomie) en uit een breed kerkelijk spectrum van rooms-katholiek tot evangelisch en van gereformeerd tot Russisch Orthodox. Dit boek is geschreven voor iedereen die geïnteresseerd is in de relatie geloof en wetenschap, wat zich hier laat lezen in de persoonlijke verhalen van deze wetenschappers. Daarnaast is het zeer geschikt voor christelijke studenten die aanlopen tegen vragen over de balans tussen geloof en wetenschap in hun leven en studie.

Met bijdragen van o.a. :

* Heino Falcke (Astronomie),
* Susanne van Veluw (Neurowetenschappen),
* Rik Torfs (Recht),
* Miranda Klaver (Antropologie van religie) en
* nog achttien anderen.

Rolmodellen spelen een grote rol in onze cultuur. Dit boek staat er vol mee: mannen en vrouwen met wie je je kunt identificeren, die een bron van inspiratie zijn omdat zij hun persoonlijke geloof en hun wetenschap combineren. Dat gaat niet altijd zonder worsteling en spanning, maar juist als het schuurt wordt het verhaal spannend. Ik was onder de indruk van deze verhalen. Ik las heel verschillende levensgeschiedenissen en ik las over passie, een passie voor God en de waarheid.
- Andries Knevel, EO-presentator

De redactie werd gedaan door Cees Dekker (nanobiologie).Cees Dekker is universiteitshoogleraar aan de TU Delft. Na een studie natuur- en sterrenkunde specialiseerde hij zich in de nanotechnologie. Dekker is evangelisch christen en redigeerde verschillende boeken op het gebied van geloof en wetenschap, zoals Geleerd en gelovig. Samen met Corien Oranje en Gijsbert van den Brink schreef hij ook het boek Oer.

Goed in je vak en geworteld in de christelijke traditie. Als gelovige wetenschapper carrière maken en midden in het leven staan. Dit prachtige boek vol indringende portretten en levensverhalen laat zien dat dat kan. Deze getuigen laveren tussen de christelijke en de wetenschappelijke denkwijze, en komen tot het inzicht dat wij niet alles hoeven op te lossen, want in Gods wereld hebben wij niet de regie. Elke student van christelijke huize zou dit boek cadeau moeten krijgen.
_ Beatrice de Graaf, geschiedkundige, terrorisme-expert, faculteitshoogleraar aan de Universiteit Utrecht

In dit boek geen geharnaste apologetiek of gladgestreken juichverhalen, maar persoonlijke ervaringen en reflecties uit de levens van gelovige wetenschappers. Bemoedigend, verrassend, ontroerend, verdrietig – veelzijdig als het bestaan zelf, maar met een open blik omhoog als rode draad. Inspirerend!
- Jeroen de RIdder, bijzonder hoogleraar christelijke filosofie en voorzitter van De Jonge Akademie van de KNAW

In deze bundel schrijven wetenschappers op een open en eerlijke manier over hun geloof in God. Diepe vragen komen aan bod, die soms beantwoord worden, en soms ook niet. Maar ook een sprankelende nieuwsgierigheid naar de wereld om ons heen. Dit is een boek om langzaam van te genieten.
- Ard Lois, hoogleraar theoretische natuurkunde, Oxford University

Schepping en evolutie is de werktitel van een boek door Henk Geertsema over hoe lezen wij de Bijbel. Onbevooroordeeld gaat hij in detail in op Bijbelteksten die je denkt te kennen op een manier die toegankelijk is voor iedereen en vooral voor mensen die graag vragen stellen.

Hoe lezen we de Bijbel als het gaat om de vragen die worden opgeroepen door de evolutietheorie? Voor christenen is de Bijbel de basis van wat ze geloven. De evolutietheorie gaat uit van de resultaten van de wetenschap. Daarom lijkt het er soms op dat in de discussie over schepping en evolutie geloof en wetenschap tegenover elkaar staan. Aan de ene kant geloof in de Bijbel die spreekt over schepping. Aan de andere kan wetenschap die spreekt van evolutie.

In dit boek wil Geertsema duidelijk maken dat die tegenstelling niet terecht is. Geloof en wetenschap sluiten elkaar niet uit. Ze hebben beide een eigen karakter. En...... ze hebben elkaar nodig. Dit boek gaat alle Bijbelteksten langs die gaan over de schepping en er wordt uitgezocht in hoeverre de Bijbel ruimte geeft voor het wetenschappelijk wereldbeeld dat ontstaat met de evolutietheorie.

Prof. Marc de Vries gaat samen met de broers Piet en Wim de Vries (geen familie) op zoek naar de verhouding tussen het Woord en de wetenschap. Het actuele debat over het thema Schepping en evolutie gaat immers ook (misschien wel vooral) over de belangrijke vragen rond het gezag van de Bijbel en over de (spannende) relatie tussen geloof en wetenschap.

Die verhouding raakt overigens niet alleen de vragen rond de eerste hoofdstukken van de Bijbel maar stelt ook de vraag hoe je in allerlei wetenschappelijke discussies het gezag van de Bijbel laat prevaleren. Dit boek wil daarbij helpen.

De drie auteurs behandelen vanuit verschillende invalshoeken (wetenschapfilosofie en theologie) belangrijke vragen waar niet alleen studenten maar ook betrokken gemeenteleden mee te maken krijgen.

Schatgraven in Genesis 1-3 is geschreven door de Messiasbelijdende Joodse professor Julia Blum samen met Klaas de Jong. De combinatie van twee zo verschillende auteurs is verrassend. Blum laat vanuit Hebreeuwse grondtekst opmerkelijke zaken zien terwijl Klaas de Jong op basis van wetenschappelijke ontdekkingen na Darwin in combinatie met Bijbelteksten laat zien dat gedachte van de schepping een heel verantwoord uitgangspunt is.

INKIJKEXEMPLAAR Schatgraven in genesis 1-3

Wat je echt nog niet wist over de schepping. Pas in 1840 ontdekte een Duitse geleerde hoe hemoglobine in het bloed zuurstof opneemt in de longen om die in de lichaamscellen weer af te staan. Toch is dat wonderlijke mechanisme al te vinden in Genesis 2! Je leest daar dat de mens is gemaakt van het stof van de aarde. Maar in de Hebreeuwse grondtekst wordt hier een bijzonder woord voor aarde gebruikt: adama. Je voelt onmiddellijk het verband met de naam Adam. Het woord adama verwijst naar rood, naar het woord dam dat bloed betekent. Waarom heeft de aarde waar de eerste mens uit werd gevormd een roodachtige kleur? Omdat er ijzeroxide in zit, de stof die in hemoglobine zorgt voor opname en afgifte van zuurstof.

De Praagse rabbijn Jehoeda Löw vroeg zich af waarom de mens als enige was vernoemd naar de aarde - waren de dieren tenslotte ook niet uit de aarde geschapen? Zijn uitleg was dat de dieren eigenlijk al af zijn bij hun schepping. Nadat dieren zijn geboren, groeit hun lichaam maar hun geest blijft eigenlijk op hetzelfde niveau. Maar zowel de mens (Adam) als het akkerland (adama) moeten tot ontwikkeling worden gebracht. Beide zijn geschapen in een elementaire, pure staat en voor beide is lang en hard werk nodig om hun grootste potentieel te bereiken en vruchten voort te brengen.

De twee boeken in deze band bevatten nog veel meer opmerkelijke inzichten. Deel 1 is door korte hoofdstukken met vragen ook ideaal voor studie in groepen.