Het (korte) geheugen van E-boeklezers

Lezers die een verhaal op een E-reader (Kindle) lezen, onthouden minder van het gelezen verhaal dan lezers die hetzelfde verhaal lezen op papier. Dat blijkt uit een Noors onderzoek dat deel uitmaakt van een recent breder opgezet Europees onderzoek aldus the Guardian.

Vijftig deelnemers aan het onderzoek lazen een kort verhaal van Elizabeth George van slechts 28 pagina's. De ene helft las het op papier, de andere helft op een E-reader. Na lezing werden vragen gesteld over o.a. scènes, karakters, objecten en de genoemde locaties uit het verhaal.

Op grond van eerder onderzoek was verwacht dat "fysieke" lezers emotioneel veel meer betrokken waren bij het stuk dan lezers die het verhaal op een tablet zagen. In dit onderzoek leken de resultaten echter minder te verschillen dan verwacht. Echter één punt sprong er wel uit: het maken van een "timeline" van de gebeurtenissen in het verhaal. 'De lezers op een E-reader scoorden significant slechter waar het ging om het feitelijk reconstrueren van het verhaal, bijvoorbeeld wanneer hen gevraagd werd de diverse opeenvolgende gebeurtenissen (14 momenten) in de juiste volgorde te plaatsen.'
 
Onderzoekers vermoeden dat het fysiek omslaan van pagina's helpt om de volgorde beter te onthouden, omdat dit onbewust zou werken als een voortgangsindicator.

Zo'n verkennend onderzoek maakt bij ons en ook de klanten, vragen wakker. Tijd om eerst maar eens wat gedachten op papier te zetten over wat wij zien als boekhandelaar rondom E-boeken binnen de Ichthusboekhandels:

* E-boeken zijn bij ons volop verkrijgbaar op de website en aan de kassa.
* De E-boeken die verkocht worden zijn vooral bijbels en romans.
* E-bijbels worden voornamelijk gebruikt voor “onderweg” om altijd een bijbeltekst bij je te hebben op je smartphone of tablet.
* Romans als E-boeken worden vooral gekocht voor vakantieperiodes, (men vindt het krat met boeken soms te zwaar of te volumineus) en voor lezen tijdens het reizen woon/werkverkeer.
* Voor non-fictie als E-boek lijkt nog geen grote markt te zijn, (de apparaten zijn vaak te klein voor een goed tekstoverzicht) en de zoekfuncties zijn (nog) niet altijd toereikend.
* We zien de klant veel langzamer dan verwacht overgaan op E-boeken en ook nogal wat mensen zelfs weer terugkomen naar het fysieke boek. Het marktaandeel van E-boeken in de christelijke markt is nog altijd minder dan 2%.
* Lezers van E-readers lezen nogal eens ''anders'' dan fysieke boekenlezers. Het lijkt er op dat men vooral leest met de intentie “what's in for me” in plaats van dat men zich verplaatst in de auteur en probeert een zekere gelaagdheid in de tekst te begrijpen. Door die leeswijze zien we dat de E-book lezer vooral tekst scant en de fysieke boeklezers geneigd zal zijn om alle tekst te (her)-lezen.
* Omdat veel E-boeklezers gebruik maken van een tablet is hun niveau van alertheid op andere zaken veel groter dan iemand die “verloren” is in een boek. Mail, Wordfeud, Whatsapp etc. maken je soms hyperactief en voorkomen dat je helemaal in een verhaal op kan gaan en je hoofd ruimte heeft op de achtergrond om de grote lijn van het verhaal te visualiseren.
* Hoewel de leesbaarheid op heel veel E-readers stukken beter is geworden, evenals die van tablets blijft het leesbeeld kwetsbaarder voor bijv. daglicht en het licht van bijv. bedlampjes.
* De prijs van E-boeken wordt vaak als “te hoog” ervaren. Nogal eens is men onbekend met het feit dat de printkosten van een fysiek boek maar globaal 10% van het boek uitmaken en dat de techniek rondom E-boeken ook hoge ontwikkelkosten met zich meebrengen. En dat de BTW op E-boeken 21% is en op fysieke boeken 6%.
* Veel mensen die nooit ergens een krant zouden stelen, lijken er geen enkele moeite mee te hebben om van een “kennis” bundels met duizenden E-boeken illegaal te kopiëren. Vreemd genoeg lijkt het er vervolgens op dat mensen die heel veel boeken op hun e-reader hebben staan, niet altijd geneigd zijn om daar intensief gebruik van te maken.

Onze conclusie:
Er is een markt voor E-boeken, kleiner dan we denken, maar groot genoeg om door te gaan met nieuwe ontwikkelingen. Het is vooral een kwestie van eerst nogal wat verbeteringen van het “device” (het leesapparaat) wil dit echt een substantieel deel van de markt gaan innemen.

Persoonlijke ervaring:
Ook ik heb een E-reader. Wie vraagt waar die ligt, maakt dat ik moet gaan zoeken. Het was in mijn geval één tamelijk duur boek dat ik er niet geheel mee gelezen heb. Waar het over ging...........?