Jij zit zeker thuis

Na het begin van de Lock down 15 december 202, werd ik gebeld door een familielid “Jij zit zeker thuis, nu de winkels dicht zitten?” vroeg zij. Op dat moment realiseerde ik me hoe veelomvattend het boekenvak is: want “thuiszitten” was er zeker niet bij. Wat kan / moet er dan nog gedaan worden als de winkels hun deuren sluiten?

Afgelopen vrijdagochtend stonden we om half negen op een parkeerplaats langs de A4. Een bevriende boekhandelaar uit de omgeving reed daar langs en wij namen speciale scanpparatuur van hem in ontvangst die hij heeft om de voorraad van de winkels te inventariseren. We praatten even bij vanuit de auto's, het is altijd een plezier om elkaar te spreken in ons vak. Maar we gaan snel verder want er moet veel gebeuren. Met een directe collega ga ik naar één van onze winkels om daar de voorraad op te nemen.

Op zo'n vrijdag staat de telefoon niet stil Een collega belt me over hoe we zo efficiënt mogelijk samen kunnen inkopen. Collega's uit onze andere winkels bellen me over de aflevering van pakketjes. Het gaat de hele dag door.

Inventarisatie
Bij een inventarisatie passeren duizenden boeken je handen. Sommige boeken staan er al lang en verdwijnen in de opruimingskast. Andere boeken herken je omdat ze mensen heel veel leesplezier gegeven hebben. Je maakt de hele dag keuzes en je werkt aan een onderscheidend assortiment. Vanuit je ervaring geef je kort een technische oplossing voor een probleem waar een uitgever mee zit. Van die uitgever hoor je dat door de lock-down er meer dan 60% minder verkocht wordt aan boeken op dit moment. Alleen al in de laatste weken van December waren dat één miljoen minder verkochte boeken in Nederland. Maar volgens de regering is de boekhandel niet essentieel. Als je naar buiten kijkt, zie je een chocolatier die wel gewoon open is. En de slijterij behoort blijkbaar wel tot de essentiële winkels en dan hebben we het maar niet over de "hasjwinkels" etc.

Internet en/of de boekhandel
Maar “internet vervangt toch de winkels” hoor ik dan om heen. Dat verhaal lijkt op het eerste gehoor zo logisch. Een internetboekhandel kan immers het zelfde boek leveren en lijkt soms zelfs sneller. Al vijftien jaar lang vragen mensen me wanneer de boekhandel dicht gaat. (Vaak wist men niet dat wij al jaren een goed lopende webshop hebben, die ons nu ook door de corona-crisis helpt) Toch wringt daar nu net de schoen. Die internetboekhandel levert wat er al is en wat mensen al weten. De boekhandelaar is iemand die weet wat klanten nodig hebben én interessant vinden. Uitgevers komen daarom graag bij ons langs om die informatie met ons te bespreken. Daar stemmen ze hun aanbod op af. Bovendien koopt de boekhandel van te voren in. De uitgever weet dan ook dat die oplage kansen heeft en durft dan de uitgave aan. De internetboekhandel koopt niks van te voren in en kijkt alleen naar wat de bestaande vraag is. Als de boekhandel verdwijnt betekent dat op termijn de dood in de pot voor de lezers onder ons. Er verschijnt dan alleen nog wat iedereen leest en speciale dingen worden onmogelijk. De technische term daarvoor is: "Internetboekhandels plukken alleen het laaghangend fruit".

Elke week spreken we wel een uitgever die vragen heeft. Hoewel ze niet om de grote internetboekhandels heen kunnen, beseffen ze ook dat die webshops hun niet verder helpen. Een ervaren boekverkoper weet intuïtief of een titel, een omslag en een thema het wel of niet “het gaat doen” . Komende maandag zit ik bijvoorbeeld samen met collega's in een online sessie met de uitgever rond de uitgave van de NBV21. We praten over de verschillende uitvoeringen, maar ook details als omslagen, lettertypes en oplagecijfers komen langs. De boekhandel bestaat al heel lang en in het samenspel tussen de uitgever en de boekhandel ontstaan de mooiste dingen.

Thuisbezorgen
Aan het eind van de dag ben ik terug bij onze verzendafdeling. Onze chauffeur heeft die dag al heel veel gedaan en daarom breng ik zelf nog even de laatste pakketten naar de Post en rij nog een paar kilometer verder naar twee klanten om het pakket thuis te bezorgen. Verraste blikken over de snelheid waarmee het afgeleverd werd. En als je dan thuis bent mag ik nog even nadenken over een mailtje aan een klant waarvan de bestelling helemaal fout is gegaan. Onze leverancier in Amerika krijgt o.a. door Brexit niet meer alles voor elkaar in Europa. Een CD kost op die manier heel veel tijd en we moeten zelfs de klant teleurstellen. Niet alles lukt, maar gelukkig veel wel. Dan denk je aan die collega, die ons vertelde dat hij dagelijks talloze kilometers rijdt in een landelijke omgeving om toch z'n klanten te helpen. Een andere college van hem fietst dan door de stad en brengt het bij mensen thuis.

Logeerkoffertjesproject
Wat deze vrijdag extra leuk maakt is dat er 's-middags op de deur geklopt wordt. Daar staat Emmie Kaljouw, jongerenwerkster van de Leidse Binnenstadsgemeente. Zij nam het initiatief voor een Logeerkoffertjes project. Boeken, spelletjes, tijdschriften en kinderbijbels gaan in vrolijke koffers. Een pakket gericht op opvoeding, relatievorming voor de ouders en geloofsgroei bij kinderen. Dit hele fraaie pakket wat naar gezinnen uit de Protestante kerken toegaat, die dat na een paar weken weer doorgeven aan andere gezinnen. Een kerk die investeert in de relaties van haar leden, die praktisch advies geeft als opvoedingsondersteuning is waardevol, juist voor dertigers. Als christelijke boekhandel denk je dan graag mee.

#Steunjeboekhandel
Afgelopen tijd ontstond spontaan de actie #Steunjeboekhandel. Het besef dat wanneer een boekhandel zou verdwijnen er veel meer verdwijnt dan alleen een plek waar je boeken kan kopen, begint door te dringen. Je komt in een boekhandel op een plek waar heel veel waardevols is. Je ontmoet er gelijkgezinden en wat we ons niet altijd voldoende realiseren: Het is nog steeds de plek waar veel mensen voor de eerste keer een bijbel kopen, ook al komen of kwamen ze nooit in een kerk of gemeente. Het afgelopen jaar waren veel kerken alleen toegankelijk voor enkele leden. De christelijke boekhandel was voor zover mogelijk soms zelfs 6 dagen per week open. Het boekenvak vraagt niet zozeer steun voor hun boterham, maar wel voor hun bestaan om u én anderen te helpen met het vinden van de goede boeken en Bijbels. Juist in (en na )de Maand van de Bijbel mogen we dan het werk van heel veel van onze collega's centraal stellen. Zij ondersteunen u om ook een Bijbelverspreider te worden……..

Jo van Dorp is boekverkoper bij Ichthusboekhandel.nl en schrijft regelmatig over het christelijke boek en doet onderzoek naar wat er in de boekenmarkt gebeurd.