Schepping en herschepping

Oktober is de kinderboekenmaand en het thema gaat over wetenschap. Blijkbaar een strategisch moment om een congres te houden naar aanleiding van een kinderboek over geloof en evolutie. “We kunnen dan voorkomen dat jongeren in een geloofscrisis komen, als ze die twee niet kunnen verbinden” is dan het argument.

Daarvoor is een duo zeker niet onverdienstelijke schrijvers bij elkaar gaan zitten en daar kwam Topnerd Tycho uit voort. Een vlot geschreven boek, met leuke weetjes en achtergronden. Maar ook een boek waar een oudere wijze oom die professor is, het onverbiddelijk opneemt tegen een drammerig dom blondje die als actieve moeder een les verzorgt op school en de kinderen (ongevraagd) aanspoort om toch vooral te geloven dat de aarde in zes dagen is geschapen.

Als boekhandelaar bekijk je met de nodige verbazing wat er dan verder nog voor rituelen in deze discussie zich voltrekken. Een creationist is niet nodig als spreker op het podium bij zo'n congres, want de argumenten zijn toch al bekend. Amerikaanse fondsen gericht op de bevordering van het evolutionistisch gedachtegoed onder christenen zouden dit soort boeken ondersteunen. De “hellend vlak discussie” passeert ook nog. Je moet goed luisteren naar wat men echt bedoelt, want iedereen probeert z'n verhaal te “framen”. Voor mensen die in deze discussie niet thuis zijn, is het al heel lang niet of nauwelijks te volgen en wordt het ontstaansagnosme een aantrekkelijk alternatief.

In de praktijk van de winkel blijken vooral 35 plussers om het boek te vragen en wanneer je studenten erover spreekt, (de zgn. bedreigde soort) dan hoor je dat men het feitelijk “geen issue” vindt. En zoals veel vaker gebeurt, de hoeveelheid rumoer er om heen lijkt omgekeerd evenredig met de verkoop. Uiteraard zijn er mensen, afkomstig uit kerken die een paar jaar geleden nog de evolutietheorie volledig afwezen, die vragen of we het alsjeblieft wel neer willen leggen in de winkel en anderen die hopen dat we het juist niet neerleggen.

In de afgelopen tien jaar is er veel verschenen over apologetiek. Wie kijkt naar de boeken ziet dat ze wat dunner worden en terug gebracht zijn tot de kern waar het om draait. Het boek van Topnerd Tycho is bedoeld om kinderen apologetische te ondersteunen. Dat verdient op zichzelf waardering, omdat een rationele grondslag (hoewel ontoereikend) wel helpt voor tieners en jongeren om geloof te verinnerlijken en tot een zelfstandige wandel met Christus te komen. Toch blijven er veel vragen hangen.

Omdat wij een boekwinkel in studentenstad Leiden hebben, ontmoeten we relatief veel mensen die in de wetenschap actief zijn en specialist zijn op hun (deel)-vakgebied. Ze hebben soms ongelooflijk veel kennis over één specifiek onderwerp. Echter in ingewikkelde discussies wreekt zich dat soms. Men blijkt dan het eigen vakgebied te “compartimenteren”. Binnen de context van dat specifieke (kleine) deelgebiedje heeft men dan theoretisch ”gelijk”. Of die aannames, c.q. bewijzen overeind blijven in een groter verhaal blijkt dan niet altijd relevant. Schepping en evolutie is dus niet alleen zomaar een meningsverschil, maar gaat over zeer relevante woorden, begrippen en vooronderstellingen. Vanuit theïstisch evolutionaire hoek dook afgelopen week er zelfs al een nieuwe “ontstaans-cathechismus” op, die zo uitgebreid is, dat je zeker weet dat niemand die ooit uit z'n hoofd kan gaan leren en geen troostboek wordt.

De catechismus van de Rooms Katholiek kerk begint met de vraag: Waartoe zijn wij hier op aarde. Dat levert een relevant vertrekpunt op. Daarmee loop je tegen een kwestie aan die wetenschappelijk nooit bevredigend wordt toegelicht. Immers wetenschappelijke uitgangspunten voor het evolutionistisch denken, kunnen alleen maar geldig zijn voor christenen als ze niet alleen betrekking hebben op de schepping, maar ook in staat zijn “de herschepping” te verklaren. Niet voor niets werd in een recensie in de Volkskrant over dit boek de terechte vraag opgeworpen of het logisch consequent was om als je de schepping in 6 dagen als “literair” beschouwt, je de wonderen in de bijbel ook niet als zodanig moet beschouwen. (De wereld is niet zo heel gauw tevreden en Kuitert was tenminste consequent!)

Als christelijke boekhandel hebben we vaak gesprekken met mensen die op zoek zijn naar zingeving in hun leven. Om die reden komen ze vaak een bijbel kopen. Dat is niet in de eerste plaats omdat ze willen weten hoe ze ontstaan zijn, maar wel waarom ze er zijn en waar ze naar toe gaan. Op basis van de theïstische evolutionistische principes wordt het gesprek over iets wat Paulus een bepalend kernthema noemt: de opstanding uit de doden , dan een heel lastig feit. De Christus der schriften had geen enkele moeite om met wonderen om te gaan en gaf een uitzicht op een nieuwe hemel én aarde door de herschepping.

In de zelfde week dat Topnerd Tycho uitkwam, verschenen nog 82 andere titels binnen onze markt, want er is meer dan het schepping- of evolutiedebat. Maar over schepping en evolutie is het laatste boek dan ook nog niet verschenen. Voor een toekomstig boek over dit onderwerp wel tenminste één vraag namens veel van onze klanten: Graag één zonder karikaturen en een theologisch totaalplaatje van schepping tot herschepping. Gewone mensen vinden dat namelijk relevant.