Studiebijbels: toelichting die verrijkt.

Zondag 15 mei 2022

In de afgelopen 15 jaar is de Studiebijbel een niet meer weg te denken hulp bij het Bijbellezen geworden. Tijd om de ontwikkelingen rond de studiebijbels wat beter te bekijken.

Het verhaal van de studiebijbel begint veel eerder dan mensen vaak denken. De oorspronkelijke Statenvertaling met kanttekeningenuit de zeventiende eeuw is in feite de eerste studiebijbel. Daarna kwam de tijd vooral van Bijbelcommentaren.. Dikke boeken (vaak meerdere delen) die vers voor vers toelichting gaven en vooral gericht zijn op de studeerkamer. Heel uitgebreid, maar erg gedetailleerd en minder makkelijk om mee te nemen naar een kring- of Bijbelstudieavond.

Aan het eind van de twintigste eeuw kwam in Nederland een eerste vertaling uit van de Life Application bible. Een praktisch gerichte toelichting op de vertaling van het Boek onder de naam Het Leven, nu in de winkel als Het Nieuwe Leven. Een ontwikkeling wordt daarmee in gang gezet voor Nederland. In Amerika is dit al veel langer aan de gang en is er voor elk onderwerp bijna wel een Study Bible te krijgen. Ze zijn vaak ook in meerdere vertalingen beschikbaar.

Studiebijbels hebben enkele specifieke voordelen ten opzichte van Bijbelcommentaren. Het meest in het oog springend zijn de compactheid en de handzaamheid. De Bijbel is “sjouwable” en kan daardoor mee genomen worden naar Bijbelstudie avonden en kringenwerk. Tegelijkertijd is heel veel informatie direct toegankelijk omdat men de gehele Bijbeltekst bij zich heeft.

Inmiddels heeft elke kerkelijke richting wel een studiebijbel waarin men zich kan herkennen. Feitelijk ontbreekt alleen nog een studiebijbel voor de Rooms-katholieke richting, hoewel de Willibrordbijbel op zich zelf wel veel aantekeningen heeft op de tekstpagina's.

Wij zien in de praktijk dat de meeste studiebijbel gebruikers graag teksten en uitleg vergelijken en zich zo een mening vormen. Veel van hen hebben dus ook meerdere studiebijbels voor het grijpen.

Studiebijbels lenen zich niet zo goed voor digitale weergave. Dat komt omdat de Bijbel vanuit technisch oogpunt erg complex is en door de grote hoeveelheid illustraties, tabellen etc. dit heel veel geheugen vraagt van een e-reader. Bovendien blijken teksten van meer dan 1200 pagina's technisch moeilijker hanteerbaar en te indexeren voor e-readers, die zich wat meer richten op boeken tot 500 pagina's.

Studiebijbels zijn door hun opzet in principe minder geschikt om mee te nemen naar de diensten van de kerkelijke gemeente. Daar past vooral een gewone teksteditie veel meer bij het karakter van de samenkomst. Erediensten hebben vaak een liturgisch, meditatief of een onderwijzend karakter. Dat vraagt een zekere ontvankelijkheid in het lezen van de Bijbeltekst in haar oorspronkelijke context. (Zonder direct commentaar uit andere bronnen op dat moment dan alleen de verkondiging van dat moment). Verdere persoonlijke studie of verdieping is dan juist iets wat meer thuis of in kringen gebeurt.

Nu de Bijbel met Uitleg (BMU) vanuit de kring van de Statenvertaling gereed gekomen is, is het na een eerste analyse zinvol dat in een compact overzichtje u als bezoekers een kleine voorselectie kunt maken. Onderstaand ziet u een overzicht van de verschillende studiebijbels, waartoe wij ook de Jongerenbijbels rekenen. Met name de Bijbel met Uitleg (Statenvertaling) is daarin een wat hybride variant omdat het focus daar zowel op jongeren als op gezinsgebruik gericht is.